Ջրածնի սուլֆիդը ՄԻԱՎ-ի դեմ
Ջրածնի սուլֆիդը ճնշում է օքսիդատիվ սթրեսը և բորբոքումը, որը հաճախ ուղեկցում է հակառետրովիրուսային թերապիային՝ օգնելով պահպանել վիրուսը կողպեքի տակ:
Իմունային անբավարարության վիրուսը զսպվում է հակառետրովիրուսային թերապիայի միջոցով. ՄԻԱՎ-ով հիվանդին միանգամից մի քանի դեղամիջոց են տալիս, որոնք ճնշում են տարբեր վիրուսային սպիտակուցներ՝ կանխելով ՄԻԱՎ-ի բազմացումը, վիրուսային մասնիկների ձևավորումը, բջջային ընկալիչների հետ փոխազդեցությունը և այլն: ՄԻԱՎ-ը պատկանում է ռետրովիրուսներին՝ վիրուսների այն խմբին, որոնք կարող են ինտեգրվել բջջային գենոմին, և եթե հանգամանքները անբարենպաստ են (օրինակ, նույն թերապիայի պատճառով), ՄԻԱՎ-ը երկար ժամանակ քնում է, այն նստում է գենոմում, բայց նրա գեները անգործուն են, նոր վիրուսային սպիտակուցներ և վիրուսային մասնիկներ չեն հայտնվում բջիջում:
Այնուամենայնիվ, կան դեպքեր, երբ վիրուսը հանկարծակի թողնում է թերապիան: Բացի այդ, նրա դեղամիջոցներն ունեն կողմնակի ազդեցություններ՝ բջիջում կուտակվում են թունավոր մոլեկուլներ, ավելանում է օքսիդատիվ սթրեսը և այլն։ Արդյունքում ամեն ինչ վերածվում է լայնածավալ բորբոքման և ներքին օրգանների վնասման։ Այսինքն՝ մի կողմից խնդիր է դրված հակառետրովիրուսային թերապիան ավելի արդյունավետ և անվտանգ դարձնել, մյուս կողմից՝ գտնել գործիք, որը թույլ կտա որոշ ժամանակ ընդմիջել դրանից՝ չվախենալով, որ վիրուսը կարթնանա, կբարձրանա և կաշխատի ամբողջ ուժով:
Բանգալորի Հնդկական գիտության ինստիտուտի աշխատակիցները որպես այդպիսի գործիք առաջարկում են ջրածնի սուլֆիդը՝ H2S: Մենք դա գիտենք որպես թունավոր գազ՝ փտած ձվերի հոտով, որը ձևավորվում է օրգանական նյութերի փտման ժամանակ։ Բայց փոքր քանակությամբ այն առկա է մեր շատ բջիջներում և հյուսվածքներում՝ մասնակցելով տարբեր կենսաքիմիական և ֆիզիոլոգիական գործընթացների։ Օրինակ՝ ջրածնի սուլֆիդը թեթևացնում է օքսիդատիվ սթրեսը՝ նվազեցնելով ագրեսիվ օքսիդացնող նյութերի, ռեակտիվ թթվածնի տեսակների քանակը բջիջներում:
eLife-ի հոդվածում գիտնականները գրում են, որ երբ ՄԻԱՎ-ը արթնանում է, միաժամանակ նվազում է ֆերմենտի ակտիվությունը, որը որոշում է ներբջջային ջրածնի սուլֆիդի մակարդակը։ Եթե այս ֆերմենտի ակտիվությունը արհեստականորեն ճնշվի, բջջում կխախտվի օքսիդավերականգնման հավասարակշռությունը, ինչի հետևանքով կխախտվի միտոքոնդրիումների՝ բջջի էներգետիկ կայանների աշխատանքը, ապա կփոխվի որոշ գեների ակտիվությունը, և ապա ՄԻԱՎ-ը կակտիվանա:
Եվ հակառակը՝ եթե բջիջում H2S-ի մակարդակը բարձրացվի, վիրուսի ակտիվությունը կնվազի, և այն շատ ակտիվ չի բազմանա։ Հետազոտողները նկարագրել են, թե ինչպես է աշխատում H2S-ը. երբ հայտնվում է, միանում է ներբջջային ազդանշանային ուղին, որը պաշտպանում է բջիջը օքսիդատիվ սթրեսից, իմունային կարևոր սպիտակուցներից մեկը, որը կարող է բորբոքում առաջացնել, անջատվում է, և սպիտակուցը նստում է ԴՆԹ-ի կողքին: ՄԻԱՎ-ի գեները, որոնք խանգարում են այս գեներին արթնանալ: Այսինքն՝ ջրածնի սուլֆիդը միաժամանակ գործում է մի քանի ուղղություններով՝ վերացնելով ՄԻԱՎ-ի արթնացման պատճառները։ Հավանաբար, դեղամիջոցները, որոնք բարձրացնում են H2S մակարդակը, կարող են իրականում բարելավել հակառետրովիրուսային թերապիան. ջրածնի սուլֆիդը կճնշի դրա կողմնակի ազդեցությունները՝ վիրուսին ավելի խորը քնի մեջ դնելով:
Թարգմանությունը՝ Միսաք Տիգրանյան
