«ԶՈՐԱՎԱՐ ՍԵՊՈՒՀ» ՊԱՏՄԱՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ԿԱՅՔ

Արցախի համար պատերազմի սկզբնավորումից շատ չանցած արդեն ակնհայտորեն պարզ դարձավ, որ հայոց դեմ կռվում ներգրավվում են սիրիացի ահաբեկիչներ և վարձկաններ: Այդ մասին ի լուր աշխարհի գրեթե ամեն օր է բարձրաձայնվում  թե՛ պաշտոնական և թե՛ այլ տեղեկատվություններում, վերլուծական հոդվածներում: Փորձ է արվում բացահայտել այն դերը, որ այս վարձկանները կարող են ունենալ այս տարածածրջանի ապակայունացման առումով և ցույց տալ Ռուսաստանին, Իրանին, Արևմուտքին և այլն, թե ինչպիսի՞  վտանգ կարող են դրանք ծառանալ այս երկրների համար: Նույնիսկ առաջ է քաշվել այն հայեցակետը, որ, կռվելով այս ահաբեկիչների դեմ, փաստորեն, մենք հանդես ենք գալիս որպես միջազգային ահաբեկչության դեմ պայքարի առաջատար: Այս ամենի հետ կապված կցանկանայինք ներկայացնել հետևյալ մի քանի դատողությունները:

Առաջին. Այն փաստը, որ իրոք այս վարձկանները և ահաբեկիչները կռվում են մեր դեմ և գլխավորապես վնասազերծվում են մեր  բանակի և զինյալների կողմից արդեն պարզ ճշմարտություն է, բայց դրանց առկայության հանգամանքի ցույցերի կամ բողոքների տեսքով աշխարհին մատուցումն ունի սոսկ քարոզչական նշանակություն: Ոչ մեկը այստեղ չի գա և չի կռվի մեր կողքին այդ ահաբեկիչների դեմ: Մենք ենք նրանց հաղթողը:

Երկրորդ. Խոշոր տերությունները շատ լավ գիտեն, թե դրանց դեմ ինչպես և երբ կռվել: Ֆրանսիան իր իսկ տարածքում արդեն բավական երկար ժամանակ է, որ գործ ունի   ահաբեկիչների դեմ արդյունավետ պայքարի անհարժետության առջ, և նրա մտահոգությունը` Արցախում դրանց ներգրավելու առումով հայտարարություններից այն կողմ չի անցնում:

Երրորդ. Ռուսատանը երբեք չի հարվածի Ադրբեջանից Արցախի դեմ պայքարի ճակատում կռվող ահաբեկիչներին, քանի որ նրա համար երբեք Արցախն ընդունելի քաղաքական միավոր չի եղել և չի լինելու այն տարածքներով, որոնք ամրագրված են 1994թ. զինադադարով դեռևս և, որ մասին  պատերազմի օրերին բազմիցս հայտարարում է: Նա չի վնասելու Ադրբեջանի հետ իր գործընկերային շահերը և գտնում է, որ պետք է նրան զիջել 7 շրջանները: Իսկ ահաբեկիչների որջերին նա խփում է  այնտեղ, որտեղ վնասված չի տեսնում այլ տերությունների հետ իր գործընկերային շահերը:

Չորրորդ. Իրանը, որը նույնպես մեր մեջ նստած է` որպես բարեկամ երկիր, իսկ բարեկամություն հասկացողությունը խիստ հարաբերական է, ինչ որ առումով վարում է նույն Ռուսաստանի քաղաքականությանը համահունչ քաղաքականություն, այն տարբերությամբ միայն, որ կարող է հարվածել ահաբեկիչներին և ոչ միայն ահաբեկիչներին, եթե նրանց գործունեությունից վտանգվեն իր քաղաքացական  շինություններն ու բնակչությունը:

Հինգերորդ. ԱՄՆ նախագահի անվտանգության գծով խորհրդականը վերջերս աբսուրդային առաջարկով հանդես եկավ՝ կռվող ուժերի միջև տեղադրել սկանդինավյան խաղապահներ` մեկ անգամ ևս հաստատելով մեր բազմիցս արտահայտած այն տեսակետի ճշտությունը, որ եթե մեկը քաղաքական առումով հասել է բարձր դիրքերի, ապա դա ամենևին չի նշանակում , որ գլխավոր գործոնը խելքն է: Սրանից այն կողմ ավելի լուրջ բաներ ԱՄՆ կողմից չեն ասվել, բացի բանակցելուց, իսկ դրանից առաջ զինադադարի գնալուց: Ահաբեկիչների դեմ այստեղ պայքարի հարցում որևէ լուրջ բան չենք լսել:

Մենք ընդհանրապես մեր  վերլուծականներում որևէ պետության հանդեպ, մանավանդ  գերտերությունների, չենք գործածել «հակա» նախդիրը: Պարզապես պետք  չէ տեսնել մեր ցանկացած ձևով խնդրի լուծումը նրանց հայեցակարգերում: Մենք դիվանագիտությունն այլ կերպ ենք պատկերացնում: Այսօր մեր հակառակորդները հայտնի են, թե ովքեր են և՛ ռազմի դաշտում, և՛ դիվանագիտական դաշտում, և՛ առհասարակ:

Պատերազմը շարունակվում է: Մեզ համար դեռևս ակնհայտորեն պարզ է մի բան, որ ձախողվել է հակառակորդի ծրագիրը: Մնացյալը, թե հետո ինչ է լինելու, կարծում ենք` մեզանից ավելի  որևէ մեկին պարզ չէ: Սա շեշտում ենք այն պատճառով, որովհետև թե´ իշխանական և թե´ այլ մակարդակներով տարբեր տեսակետներ են շրջանառվում: Կարծում ենք, որ կան տարաբնույթ ցանկություններ և շահերից բխող հաշվարկներ միայն:  Հարկավ, այն բացառությամբ, եթե Արցախի առումով չի ծրագրվել մի մեծ դավադրություն: Բայց եթե այդպես էլ է, արդեն դրա ծրագրածներն էլ մոլորության մեջ են, որովհետև մենք ունենք մի հսկայական հասարակական շերտ, որին չի հետաքրքրում ոչինչ, բացի թշնամուն ծնկի բերելուց: Նա թքած ունի դիվանագիտական խաղերի վար, և նա է ծնկի բերելու դիվանագետներին: Արցախն իր պատմության մեջ, նաև աշխարհագրական դիրքի պատճառով, երբեք պարտություն չի կրել: Նա միշտ մնացել է որպես հայաշատ մի աշխարհագրական տարածք: Եթե պարտվել է, ապա ժամանակավոր: Թաթարը այս շրջանի ժողովրդագրական պատկերի վրա ավելի շատ ազդել է հատկապես նրա ցարական Ռուսատանի մաս դառնալուց հետո: 1917 – 21թթ. եղել է դե ֆակտո անկախ և1921թ. հուլիսի 5–ին նվիրաբերվել է Ադրբեջանին և ոչ թե պարտվել է ռազմի դաշտում: Արցախի անտառներում թշնամին գտել է և միշտ կգտնի իր գերեզմանը:  Միջազգային հանրությունը և դիվանագիտությունը կգա մեր հետևից և մոտ ապագայում: Նրա հետևից մեր գնալու կարիքը չկա:

Սա է ճշմարտությունը: