Ի՞նչ է սպասվում Չինաստանի տնտեսությանը
Չինաստանի երբեմնի արագ զարգացող տնտեսությունը դանդաղում է ուկրաինական պատերազմի հարվածներից, COVID-ի արգելափակումից և տեղական սահմանափակող բիզնես քաղաքականությունից։
Մինչ Չինաստանը սկսել էր համակերպվել կորոնավիրուսային պայմաններում տնտեսության կայունության պահպանմանը, բռնկվեց Ուկրաինա-Ռուսաստան հակամարտությունը: Թեև համաճարակի ազդեցությունը կարծես թե թուլանում է, համավարակի հետ կապված սահմանափակումների մեջ քիչ փոփոխություն է տեղի ունեցել: Բայց քանի որ մարդիկ հարմարվում են համաճարակին, պատվաստումների տեմպերի աճին և երկրների հակահամաճարակային միջոցառումների քաղաքականությանը, ակնկալվում է, որ համաճարակի ազդեցությունը համաշխարհային տնտեսության վրա աստիճանաբար կնվազի, քանի դեռ չի գրանցվել նոր բռնկում, որը դժվար է վերահսկել:
Այնուամենայնիվ այն, ինչը Չինաստանին պետք է ավելի շատ անհանգստացնի, ուկրաինական ճգնաժամն է, քանի որ այն կարճաժամկետ հեռանկարում հսկայական ազդեցություն կունենա համաշխարհային առևտրի և մատակարարման շղթաների, ընդհանուր առմամբ համաշխարհային տնտեսության վրա: Դրա ազդեցությունը էներգիայի մատակարարման, գյուղատնտեսական արտադրանքի և հիմնական արտադրական բաղադրիչների և համաշխարհային բեռնափոխադրումների վրա շատ ավելի մեծ կլինի, քան համաճարակի ազդեցությունը:
Այժմ երբ Չինաստանը բախվում է նաև վառելիքի, ապրանքների և պարենային ապրանքների գների աճին Ուկրաինա ներխուժման հետևանքով, Չինական յուանը ճնշման տակ է կապիտալի «աննախադեպ» արտահոսքի պատճառով։ Ներդրողները հսկայական մասշտաբով գումար են դուրս բերել Չինաստանից։ Վերլուծաբաններն ակնկալում են, որ յուանով արտահայտված ակտիվներով ֆոնդերի արտահոսքը առաջիկա շաբաթներին կմնա անկայուն՝ մտահոգություն առաջացնելով, թե ինչպես են իշխանությունները կառավարելու յուանը:
Չինաստանը չի կարող անձեռնմխելի մնալ համաշխարհային տնտեսության նման խոչընդոտներից, որոնց հետևանքները կարող է զգալ մատակարարման շղթաների տատանումների պատճառով, չնայած երկիրը դեռ կարող է հասնել այս տարվա 5,5 տոկոս աճի իր նպատակին, եթե հավատարիմ մնա ընդունված քաղաքականությանը: Այնուամենայնիվ երկրի տնտեսությունը բախվում է իր ամենածանր տնտեսական անկմանը 2020 թվականի գարնանից ի վեր։ Տնտեսական աճը դանդաղել է տարվա առաջին եռամսյակում, և շուկաները պետք է մտահոգվեն երկրորդ եռամսյակում հնարավոր անկմամբ։
Վերջին բանը, որ Չինաստանը ցանկանում է, նոր պատժամիջոցների առաջ կանգնելն է, եթե նա ուղղակի աջակցություն հայտնի Պուտինին։
ԱՄՆ նախագահ Բայդենը նախորդ շաբաթ նախագահ Սի Ցզինպինին նախազգուշացրել է զգալի հետևանքների մասին, եթե նյութական աջակցություն առաջարկի Ռուսաստանին պատերազմի համար, կամ տնտեսական փրկություն ապահովի Մոսկվային արևմտյան լայնածավալ պատժամիջոցների պայմաններում, իսկ հինգշաբթի նշել է, որ Չինաստանի տնտեսական ապագան ավելի սերտորեն կապված է Արևմուտքի, քան Ռուսաստանի հետ։
Այս դեպքում հաշվի առնելով այն փաստը, որ Չինաստանը արդեն ներկայանում է որպես ԱՄՆ-ի ամենամեծ տնտեսական մրցակիցը, ԱՄՆ-Չինաստան հարաբերություններում երկխոսությունը շատ կարևոր է երկու երկրների համար։ Համաշխարհային տնտեսության ապագան և միջազգային անվտանգությունը կախված են ԱՄՆ-Չինաստան հարաբերություններում եղած մոտեցումից:
Այնուամենայնիվ Չինաստանը ունի պոտենցիալ հնարավորություններ զարգացնելու իր տնտեսությունը նման պայմաններում։ Դրան կարող են նպաստել մակրոտնտեսական կայունության պահպանումը, էներգետիկ ռեսուրսների օգտագործման օպտիմալացումը, թվային տեխնոլոգիաների օգտագործումը տնտեսությսմ մեջ, ազատ տնտեսական գոտիների օգտագործումը և այլն։
Քանի որ ԱՄՆ դոլարի գերակայությունը հարցականի տակ է, ահա թե ինչպես Չինաստանի յուանը կարող է դառնալ համաշխարհային պահուստային արժույթ, և ինչու ամեն ինչ վատ չի լինի:
Շատ փորձագետներ նշում են նաև , որ Չինական յուանը, ի վերջո, կարող է վերածվել հեղինակավոր համաշխարհային պահուստային արժույթի, սակայն Պեկինը պետք է կտրուկ թուլացնի իր վերահսկողությունը տնտեսության վրա։
Արևմտյան պատժամիջոցները, որոնք սառեցրել են Ռուսաստանի արտարժույթի մեծ մասը Ուկրաինա ներխուժելուց հետո, ընդգծել են դոլարի հզորությունը՝ միաժամանակ ընդգծելով դրա վրա մեծապես ապավինելու ռիսկերը:
«Չինական արժույթի օգտագործումը անխուսափելիորեն կընդլայնվի և շատ ավելի մեծ դեր կխաղա աշխարհում», - ասել է օրինակ Կալիֆորնիայի համալսարանի կլինիկական ֆինանսների և բիզնեսի տնտեսագիտության պրոֆեսոր Բայժու Չենը:
Արդեն ավելի քան 70 կենտրոնական բանկեր պահում են որոշ յուան որպես պահուստային արժույթ, մինչդեռ աֆրիկյան շատ երկրներ և Մերձավոր Արևելքի որոշ երկրներ այն պարբերաբար օգտագործում են գործարքների համար, նշել է նա: Եվ վերջին շաբաթներին ավելի շատ ջանքեր են ի հայտ եկել դոլարից հեռանալու համար:
Սաուդյան Արաբիան և Չինաստանը փորձում են օգտագործել յուանը նոր նավթային գործարքում: Ռուսաստանն ու Հնդկաստանը բանակցություններ են վարում ռուբլու-ռուփիով հաշվապահական հաշվառումը վերականգնելու շուրջ : Մոսկվան նաև Եվրոպայից պահանջել է ռուբլով վճարել իր բնական գազի համար և նույնիսկ կարող է դիմել բիթքոյինի վճարման համար:
Այսպիսով, չնայած խոչընդոտներին՝ Չինաստանը դեռ պայքարում է համաշխարհային տնտեսության մեջ իր տեղը պահպանելու համար։ Իսկ պատերազմի հետևանքները կարող են ոչ միայն բացասական, այլև դրական ազդեցություն ունենալ։
Հեղինակ՝ Աննա Ղազարյան
